75 jaar bevrijding: Interviews met nabestaanden raken ook makers

Zelfs na 74 jaar laat de Tweede Wereldoorlog zijn sporen achter in Canada. Het verlies van dierbaren is daar nog altijd voelbaar bij nabestaanden van onze bevrijders. Dat werd ons duidelijk tijdens negen dagen reizen en interviewen aan de andere kant van de Atlantische Oceaan.

Geschreven door: Sander Jongsma (RTV Oost)

De afgelopen week reisden wij, Magriet Dekkers (UT), Jan Braakman (journalist en vrijwilliger bij het Informatiecentrum Canadese Begraafplaats) en ik (RTV-Oost verslaggever Sander Jongsma) door Canada om voor het ICB en RTV Oost nabestaanden te interviewen van soldaten die op de Canadese begraafplaats in Holten begraven liggen. In dit laatste blog deel ik mijn ervaringen van deze indrukwekkende reis.

Terwijl ik op de luchthaven van Toronto aan het wachten ben om op het vliegtuig te stappen richting huis, overdenk ik alle ervaringen nog maar eens. Wat is Canada een indrukwekkend en groot land. We zijn in negen dagen van het oosten naar het westen gevlogen en weer terug. Ondertussen hebben we ook vele honderden kilometers met de auto gereden. En tussendoor hebben we tien interviews gedaan.

Veel tijd om de toerist uit te hangen hadden we niet. Maar dat was zeker niet erg. De interviews die wij gedaan hebben met nabestaanden van onze bevrijders hebben een onuitwisbare indruk op ons achtergelaten. Er is gehuild, gelachen en wederzijds veel dankbaarheid uitgesproken.

Grote impact

Wij als makers hebben vooraf een idee over wat we willen vragen en wat we willen horen en zien. Of het, eenmaal 'overseas', ook lukt, is spannend. Maar nu wij alles achter de rug hebben kunnen wij oprecht concluderen dat deze interviewserie onze verwachtingen heeft overtroffen.

Met deze serie interviews willen wij aan de mensen hier in Nederland en Overijssel laten zien wat voor impact de oorlog en het verlies van een dierbare heeft op de nabestaanden in Canada. Wie waren de jongens die (vrijwillig) in dienst gingen? Wisten ze wat hen te wachten stond? Wat waren hun drijfveren? Wat betekent het gemis voor de achterblijvers? En laat dit zelfs na 74 jaar zijn sporen achter?

Op die laatste vraag moeten wij volmondig 'ja' zeggen. De mensen die wij gesproken hebben denken nog iedere dag aan hun vader, broer of vriend. Ze hebben een gevoel van verdriet en trots tegelijk. Bij het uitspreken van deze gevoelens kunnen wij, als makers, het ook niet altijd droog houden. Het bevestigt het gevoel dat wij met dit project met iets unieks bezig zijn. We kunnen laten zien hoe dankbaar we mogen zijn dat de Canadezen een voor hun totaal onbekend land en hun inwoners hebben bevrijd van het Duitse Rijk van Hitler.

Interview met Jack French, verloor zijn broer in de oorlog (Foto: RTV Oost)

260 brieven

Een verhaal wat mij persoonlijk erg aangrijpt is het verhaal van Albert Hunter. We kwamen aanvankelijk voor zijn kleindochter Lynn, maar zij wilde niet op camera haar verhaal doen. Ze doet veel onderzoek naar haar grootvader, Albert Buhensky. Hij is dodelijk gewond geraakt in Holten. Haar vader (Albert junior) was toen twee jaar oud. Hij wil wel zijn verhaal op camera vertellen.

Albert Hunter is nog steeds erg emotioneel hierover. En dat komt door de meer dan 260 brieven die zijn moeder hem gegeven heeft, geschreven door zijn vader aan zijn moeder. De liefde spat er vanaf. Ze waren nog maar één jaar getrouwd toen hij in dienst ging. Nadat zijn vader sneuvelde, hertrouwde zijn moeder. Albert heeft tot zijn tiende nooit geweten dat zijn stiefvader niet zijn echte vader was.

Zo ondertekende Albert Buhensky al zijn brieven aan zijn geliefde (Foto: RTV Oost)

Holten

Later kreeg hij van zijn moeder een doos met spullen en de brieven van zijn vader. Maar lezen kan hij ze nog steeds niet. "Ik moet de hele tijd huilen als ik ze lees", zegt Albert Hunter. Zijn dochter Lynn is de brieven aan het overtypen, om ze digitaal te bewaren en te lezen. Maar ook zij kan het niet droog houden bij het lezen van de brieven van haar grootvader, vertelt ze.

Dan komt de vraag of hij ooit het graf van zijn vader in Holten heeft bezocht. Het antwoord daarop is 'nee'. Er valt een lange stilte en dan zegt hij plotseling: "Ik heb dit nog nooit aan iemand verteld, maar ik wilde mijn moeder meenemen naar het graf van mijn vader. Alleen wilde ik uit respect voor mijn stiefvader wachten totdat hij eerst overleden was. Het mocht niet zo zijn, mijn moeder overleed twee jaar eerder dan hij".

Albert Hunter, zoon van Albert Buhensky (Foto: RTV Oost)

Als we aan het napraten zijn blijkt dat dochter Lynn komend jaar naar Holten wil komen. Ze probeert haar vader te overtuigen om mee te gaan, maar hij twijfelt. Hij ziet er erg tegenop. Wij, Jan en ik, zeggen dat wij denken dat het erg goed is om te gaan. Het 'Welcome Again Veterans' team in Holten staat klaar om ze onder hun hoede te nemen. Hij vraagt er op door en lijkt dan een besluit te hebben genomen.

Dankbaarheid

Na ieder interview dat wij gedaan hebben krijg ik steeds meer het gevoel dat wij veel voor deze mensen betekenen. Na afloop worden wij heel hartelijk bedankt. We mogen mee-eten en krijgen zelfs een keer een minispeech van de hele familie waarin ze hun dank uitspreken dat hun vader zijn verhaal heeft mogen doen. De rillingen lopen over onze ruggen.

Op onze beurt zijn wij heel dankbaar dat wij dit hebben mogen doen. Zijn wij dankbaar dat de mensen in Canada hun persoonlijke verhaal voor onze camera hebben willen vertellen. En zijn wij dankbaar dat het Informatiecentrum Canadese Begraafplaats ons de mogelijkheid heeft gegeven om deze reis te maken.

De documentaire over de nabestaanden wordt op een nader te bepalen tijdstip uitgezonden op RTV Oost. Komend jaar wordt de documentaire ook permanent vertoond in het Informatiecentrum Canadese Begraafplaats in Holten.

Bron artikel: 
https://www.rtvoost.nl/nieuws/319203/75-jaar-bevrijding-Interviews-met-nabestaanden-raken-ook-makers